وبلاگ آشپزی ، غذا و تغذیه
» مسمومیت های رایج غذایی
1- میوه‌ها و سبزیجات خام :
محصولات تازه مانند طالبی و برخی از فرآورده‌های غذایی مانند پنیر به راحتی توسط باکتری لیستریا آلوده می‌شوند. عفونت ناشی از مسمومیت با این باکتری، با نشانه‌هایی همچون تب، درد عضلانی، ناراحتی معده و اسهال همراه است که 2 روز تا 2 ماه پس از مصرف غذای آلوده رخ می‌دهد.
مطلب مرتبط
چگونه می توانم هموگلوبین خود را سریع افزایش دهم؟توصیه بهداشتی: قبل از مصرف مواد غذایی خام و میوه‌ها آنها را تمیز شسته و خشک کنید. سپس آنها را در دمای کمتر از 40 درجه فارنهایت در یخچال قرار دهید.
2- لبنیات غیر پاستوریزه :
فرآورده‌های لبنی تهیه شده از شیر خام، مانند ماست و انواع پنیر می‌توانند مکان خوبی برای حجم زیادی از باکتری لیستریا باشند. از آنجا که این باکتری در دمای پایین و محیط‌های سرد زندگی می‌کند، در سردخانه‌ها نیز از بین نخواهد رفت. سالمندان، زنان باردار و افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است بیشتر از سایرین در معرض خطر این باکتری هستند.
توصیه بهداشتی: پاستوریزه کردن محصولات لبنی بهترین روش برای از بین بردن این باکتری است. بنابراین اطمینان حاصل کنید محصولاتی که خریداری می‌کنید حتما برچسب پاستوریزه داشته باشند.
3- سوسیس و کالباس :
گاهی اوقات باکتری لیستریا می‌تواند در فرآورده‌های تولید شده توسط کارخانه راه یافته و سالها در آنها زندگی کند. درست است که حرارت لیستریا را از بین می‌برد اما ممکن است این مواد غذایی، پس از پخته شدن و قبل از بسته‌بندی شدن به این باکتری آلوده شوند.
توصیه بهداشتی: مراقب تاریخ انقضای غذاهای از قبل پخته شده و یا آماده طبخ باشید. اینگونه غذاها را حتما قبل از مصرف تا 165 درجه فارنهایت حرارت دهید.
4- مرغ و تخم مرغ :
باکتری سالمونلا می‌تواند هر گونه مواد غذایی را آلوده کند، اگرچه بیشتر در محصولات حیوانی به دلیل تماس حیوان با فضولات یافت می‌شود. حتی تخم‌مرغ تازه و پاکیزه هم می‌تواند به این باکتری آلوده باشد، زیرا ممکن است قبل از آنکه پوسته تخم‌مرغ شکل بگیرد به آن راه یابد. علائم بیماری 12 تا 72 ساعت پس از مصرف غذای آلوده رخ می‌دهد و شامل درد در ناحیه شکم، تب و اسهال است. این بیماری معمولا 4 تا 7 روز طول می‌کشد.
مطلب مرتبط
درمان های آلرژی چقدر موثر هستند؟توصیه بهداشتی: هرگز تخم‌مرغ را خام یا کم پخته نخورید. مرغ را تا حرارت 165 درجه فارنهایت بپزید. مرغ خام را از سایر غذاها و مرغ پخته شده جدا کنید. پس از پاک کردن مرغ و یا دست زدن به آن، دستها، تخته برش، ظروف و میز را بشویید.
5- محصولات غذایی تازه :
محصولات تازه در کنار مرغ آلوده می‌توانند سبب عفونت ناشی از سالمونلا شوند. گوجه‌فرنگی، فلفل تند و سبزی سالاد می‌توانند به سادگی این بیماری را منتقل کنند. جوانه گندم نیز می‌تواند زیستگاه خوبی برای سالمونلا باشد، زیرا جوانه گندم در آب و هوای گرم و مرطوب رشد کرده و اغلب به صورت خام یا کم‌پخته مصرف می‌شود. عفونت ناشی از این باکتری می‌تواند بسیار شدید بوده و منجر به مرگ افراد شود.
توصیه بهداشتی: محصولات غذایی تازه کاملا شستشو و خشک شوند و در یخچال نگهداری شوند.
6- غذاهای فرآوری شده :
چیپس، کراکر، سوپ، کره بادام زمینی، غذاهای منجمد، غذاهای بسته‌بندی شده حاوی بادام زمینی از جمله شیرینی کوکی ممکن است آلوده به سالمونلا باشند. در چنین مواردی سالمونلا می‌تواند محصولات را از زمان شروع تولید در کارخانه آلوده کند. به ویژه کالاهایی که برچسب فراخوانی مجدد دارند نیز ممکن است طی فرآیند بازنگری به این باکتری آلوده شوند.
توصیه بهداشتی: هرگز محصولاتی را که فراخوانی مجدد شده‌اند استفاده نکنید. اگر این برچسب را روی مواد غذایی دیدید آنها را به فروشنده پس بدهید و یا دور بریزید.
7- گوشت خام :
گوشت خام نیز به سادگی در معرض باکتری سالمونلا قرار می‌گیرد. تشخیص آلودگی گوشت با این باکتری کمی دشوار است زیرا در این مورد رنگ و بوی گوشت کاملا طبیعی است.
توصیه بهداشتی: گوشت گاو، گوسفند و گوساله را حداقل با 63 درجه سانتیگراد و گوشت پرندگان مانند مرغ را تا 74 درجه سانتیگراد حرارت دهید. پس از دست زدن به گوشت خام حتما دستهای خود را با آب گرم و صابون بشویید.
8-گوشت چرخ کرده گاو :
باکتری E.coli در روده گاو زندگی می‌کند و در طول فرآیند کشتار می‌تواند گوشت گاو را آلوده کند. نشانه‌های عفونت ناشی از این باکتری درد شدید شکم، اسهال آبکی و استفراغ است. این بیماری معمولا چند روز پس از مصرف غذای آلوده رخ داده و در افراد آسیب‌پذیر شدیدتر است، دوره نقاهت بیماری حدود یک هفته طول می‌کشد.
توصیه بهداشتی: گوشت را به طور کامل تا 160 درجه فارنهایت بپزید، به طوری که در آن رنگ صورتی دیده نشود. ظروفی را که گوشت خام در آن گذاشته شده با آب گرم و صابون بشویید.
9- آبمیوه و شیر خام :
گرما در فرآیند پاستوریزاسیون، سبب کشته شدن باکتری‌ها می‌شود. از آنجا که بیشتر آبمیوه‌ها در فروشگاهها پاستوریزه هستند چندان خطرناک نیستند. اما آبمیوه‌هایی که به طور مستقیم و غیرپاستوریزه از باغها و مزارع عرضه می‌شوند می‌توانند زیستگاه خوبی برای باکتری E. coli باشند.
این باکتری می‌تواند از طریق تجهیزات شیردوشی آلوده، کود، و یا پستان آلوده گاو به شیر خام منتقل شود.
توصیه بهداشتی: فقط محصولات پاستوریزه را خریداری کنید. در صورت عدم اطمینان قبل از مصرف شیر آن را بجوشانید.
10- سبزیجات تازه :
میوه‌ها و سبزیجات از طریق کود و یا آب آلوده ممکن است در هنگام رشد به باکتری E.coli آلوده شوند. سبزیجات برگ‌دار به ویژه اسفناج تازه خطر بیشتری دارند.
توصیه بهداشتی: سبزیجات برگ‌دار را به صورت برگ برگ و جداگانه بشویید و سعی کنید حتما آنها را به صورت پخته مصرف کنید.
11- مواد غذایی کنسرو شده :
بوتولیسم معمولا از طریق غذاهای کنسرو شده به روشهای نادرست و غذاهای حاوی مواد نگهدارنده به انسان منتقل می‌شود. غذاهای کنسرو شده خانگی مانند عسل، گوشت تخمیر شده دودی و ماهی شور بیشتر در معرض خطر هستند. علائم بوتولیسم شامل درد، استفراغ، مشکلات تنفسی، اشکال در بلعیدن غذا، دو بینی، ضعف یا فلج اعضا است.
توصیه بهداشتی: هرگز به کودکان زیر 12 ماه عسل ندهید. در صورتی که قوطی کنسرو برآمده یا سوراخ شده و یا پس از باز کردن متوجه بوی بد یا جهش مایع آن شدید، حتما آن را دور بریزید. غذاهای کنسرو شده خانگی را در 250 درجه فارنهایت به مدت 30 دقیقه حرارت دهید.
12- گوشت، خورشت و آبگوشت :
کلستریدیوم پرفرنژنس نوعی باکتری است که سبب گرفتگی شکم و اسهال می‌شود. خورشت، آبگوشت و مواد غذایی مشابه آنها، که معمولا در مقادیر زیاد تهیه می‌شوند و قبل از مصرف شدن مدت زیادی گرم نگه‌داشته می‌شوند منبع خوبی برای این باکتری هستند.
توصیه بهداشتی: خورشت و آبگوشت باید به طور کامل پخته شود. حتما بلافاصله پس از برداشتن از روی اجاق غذا را سرو کنید و باقیمانده غذا را به سرعت در یخچال بگذارید تا به یکباره سرد شود.
13- ساندویچ، سالاد و شیرینی :
مواد غذایی مانند شیرینی خامه‌ای، پودینگ، ساندویچ و انواع سالاد که در آن تخم‌مرغ، ماهی تن، مرغ، سیب‌زمینی، ماکارونی و نظایر آنها به کار رفته است، در صورتی که توسط شخص آلوده به عفونت ناشی از استافیلوکوک تهیه شوند، به راحتی می‌توانند منتقل کننده این باکتری باشند. معمولا یک تا سه روز پس از انتقال باکتری علائم بیماری آشکار شده و در کمتر از 30 دقیقه فرد دچار استفراغ، گرفتگی عضلات و اسهال می‌شود.
توصیه بهداشتی: دستها را قبل از خوردن غذا بشویید. اگر بیمار هستید یا عفونتی در بینی یا چشم دارید و یا بر دستها و مچ دست خود زخم باز دارید به غذاها دست نزنید.
14- تهیه مواد غذایی به طور نامناسب :
هپاتیت نوع A ویروسی است که به کبد هجوم می‌برد و سبب تب، خستگی، تهوع، کاهش وزن و زردی می‌شود. زمانی که فرد آلوده به درستی دستهای خود را نشسته و به غذا دست بزند، این ویروس به سرعت منتشر می‌شود.
توصیه بهداشتی: واکسن هپاتیت بهترین روش پیشگیری از آن است.
15- مرغ پخته شده :
یکی از بیماری‌های کمتر شناخته شده که دومین عامل مسمومیت غذایی به شمار می‌رود «کمپیلوباکتر» است که شامل علایمی همچون تب، گرفتگی عضلات، اسهال و استفراغ می‌باشد. این بیماری معمولا طی یک هفته بهبود می‌یابد اما می‌تواند به سندروم نادر دیگری منجر شود که معمولا پس از چند هفته اسهال مداوم سبب فلج موقت فرد می‌شود.
توصیه بهداشتی: شستن دستها، تخته برش و ظروف و میز پس از تماس با مرغ خام و پختن مرغ در 165 درجه فارنهایت بهترین روش پیشگیری است.
16- ماهی تن :
مسمومیت با ماهی تن، همانند داشتن آلرژی به خوردن ماهی فاسد شده است. در مراحل اولیه فساد ماهی، باکتری در ماهی هیستامین تولید می‌کند. این سبب سوزش در دهان، خارش بثورات جلدی، سرگیجه، سردرد و اسهال است. علائم معمولا ظرف چهار تا شش ساعت فروکش می‌کند.
می‌توان از آنتی‌هیستامین‌ها برای کاهش علائم استفاده کرد.
17- ماهی :
ماهی‌های جلبک خوار معمولا سبب مسمومیت با باکتری «سیگواترا» می‌شوند که علائم آن 6 ساعت پس از مصرف آن ظاهر می‌شود و شامل سوزش دردناک در دست و پا، سردرد، تهوع، اسهال و توهم است.
هیچ درمانی برای این نوع مسمومیت وجود ندارد. با وجود اینکه پس از چند روز یا چند هفته از بین می‌رود ولی نشانه‌های عصبی آن گاهی تا سالها باقی می‌ماند.
روش برخورد با مسمومیتهای رایج غذایی :
اکثر بیماری‌های ناشی از مواد غذایی معمولا در مدتی کوتاه خود به خود بهتر می‌شوند اما اگر یکی از نشانه‌های تب بالا، مدفوع خونی، استفراغ طولانی مدت، اسهال بیش از سه روز و یا نشانه‌های کم آبی (خشکی دهان، سرگیجه و کاهش ادرار) را داشتید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
در پایان موارد بهداشتی زیر را مدنظر داشته باشید:
شستن کامل دستها قبل از دست زدن به غذا
شستن تخته برش، ظروف و میز پس از تماس با گوشت خام
شستن محصولات با آب و خشک کردن با حوله کاغذی
دور ریختن برگ بیرونی کاهو و کلم
پختن کامل گوشت، مرغ و تخم مرغ تا درجه حرارت مناسب
سرد نگهداشتن غذاهای سرد و گرم نگهداشتن غذاهای گرم
مراقبت‌های ویژه
گروه‌های خاصی از افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های ناشی از مسمومیت با مواد غذایی هستند. از جمله افراد سالخورده، کودکان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف. این افراد باید از خوردن هر گونه گوشت و تخم مرغ و نیز مرغ و غذای دریایی خام و البته لبنیات غیر پاستوریزه و فست فودهای نپخته خودداری کنند.
